Khi bước vào độ tuổi dậy thì, những thay đổi về tâm sinh lý khiến các bé vô cùng lo lắng. Đó là lúc bé có những thay đổi về cơ thể cũng như có những rung động đầu đời hoặc có cảm giác với bạn khác giới. Giai đoạn trẻ bước vào tuổi dậy thì được xem là một bước ngoặt lớn trong cuộc đời.

Tùy vào cơ thể của từng bé mà có những tín hiệu của tuổi dậy thì sớm hay muộn (sớm nhất là 8 tuổi và muộn nhất 13 tuổi), những tín hiệu này được gọi là hormone. Tùy theo giới tính mà hormon này gây ra những ảnh hưởng đến đến tâm sinh lý của cơ thể. Bên cạnh những thay đổi cụ thể như cơ quan sinh dục phát triển, cơ thể cao lớn và hoàn thiện hơn thì việc tiết hormon này còn gây ra những đặc điểm chung cho cả hai giới như:

Bị mụn trứng cá: Sự thay đổi hormon sinh dục sẽ kích thích tuyến nhờn hoạt động mạnh, tiết ra quá nhiều bã nhờn, gây bít tắc lỗ chân lông, gây nên mụn. Người ta thường gọi là mụn nội tiết. Thông thường, nếu qua hết giai đoạn dậy thì kết hợp cùng chế độ chăm sóc da cẩn thận thì mụn sẽ thuyên giảm. Nếu mụn biến nặng trở thành trứng cá bọc, to, có mủ thì bạn nên đến tìm bác sĩ da liễu để được thăm khám và điều trị tránh để lại sẹo lõm, rỗ, vĩnh viễn.

Mùi cơ thể: Tuổi dậy thì cũng là khi tuyến mồ hôi hoạt động mạnh, nhất là ở những vùng kín như: nách, cơ quan sinh dục. Vì vậy nên hãy nhớ vệ sinh cơ thể sạch sẽ để ngừa mùi hôi, nấm, nhiễm khuẩn...

           Tâm lý thất thường: Bước vào giai đoạn dậy thì, các bé dần trở nên có chính kiến và suy nghĩ riêng. Bên cạnh đó, các bé cũng bắt đầu bị thu hút bởi bạn khác giới, muốn tò mò và thích khám phá. Trẻ bắt đầu muốn khẳng định mình, thể hiện sự trưởng thành và cái tôi cá nhân cùng với những cảm xúc đa dạng, thay đổi thất thường, đôi khi cứng đầu và không muốn tâm sự cùng bố mẹ.

Mặc dù có những điểm chung trên nhưng giai đoạn dậy thì ở bé trai và bé gái vẫn có những điểm riêng biệt:

          Tuổi dậy thì ở bé gái:

           Điểm nhận biết rõ ràng nhất và dễ nhận thấy nhất khi bé gái bắt đầu dậy thì đó chính là việc hành kinh. Đây là kết quả của quá trình biến đổi sinh lý cực kỳ lớn bên trong cơ thể. Bắt đầu bằng việc cơ quan buồng trứng phát triển, bắt đầu tiết hormon sinh dục nữ và phóng noãn (rụng trứng). 

Cơ quan tử cung cũng thay đổi bằng những biểu hiện như niêm mạc tử cung bắt đầu dày lên và tự bong ra theo từng chu kỳ, gây ra tình trạng thải máu hay còn gọi là chu kỳ kinh nguyệt. 

Ngoài những biến đổi bên trong, việc cơ thể tiết ra hormon sinh dục cũng khiến cơ quan sinh dục của bé phát triển to lên. Cơ thể bắt đầu mọc nhiều lông ở vùng kín. Đối với các bé gái, dậy thì là giai đoạn có những biến đổi lớn trong sinh lý, chuẩn bị hoàn thiện khả năng thụ thai và sinh con.

Hơn thế nữa, vóc dáng con gái cũng trở nên mềm mại và nữ tính hơn, chiều cao tăng lên. Phần hông nhỏ lại, xương chậu phát triển, mông cũng nở to hơn. Tuyến vú lớn dần và tròn trịa hơn, núm vú to ra, quầng vú quanh núm vú sẫm màu lại. Trong giai đoạn đầu của tuổi dậy thì, bạn gái có thể đau tức hay ngứa phần vú. 
 

          Tuổi dậy thì ở bé trai:

Cơ thể sẽ tiết ra lượng hormon sinh dục nam đáng kể dẫn đến những sự biến đổi bên trong và bên ngoài cơ thể. Con trai dậy thì thể hiện rõ nhất ở việc vóc dáng cơ thể và giọng nói. Đặc biệt, chiều cao tăng lên đáng kể, phần vai rộng ra, tay chân xuất hiện cơ bắp, bụng và mông thon lại. 

Bên cạnh đó, vì dây thanh quản rộng ra, dây thanh đới dày lên nên bé trai bắt đầu xuất hiện sự vỡ giọng. Giọng nói trầm xuống, khàn đi đột ngột hoặc từ từ tùy theo cơ địa từng người. Cuối cùng, khi bước qua giai đoạn dậy thì bạn sẽ sở hữu một chất giọng nam tính. Các bạn nam cũng bắt đầu nổi cục yết hầu. 

Lúc này, cơ quan sinh dục cũng phát triển. Lông bắt đầu xuất hiện ở vùng kín hoặc lan lên cả vùng bụng, ngực. Ở một số bạn nam, lông còn mọc xuống đùi, hậu môn. Ở nam, lông nách cũng khá phát triển. Râu và ria cũng xuất hiện nhưng khá nhạt, vài năm sau mới đậm và dày hơn. 

Lúc dậy thì, các bộ phận của cơ quan sinh dục là biến đổi nhiều nhất, lớn lên và sậm màu hơn. Bé trai cũng gặp phải tình trạng mộng tinh. Đây là dấu hiệu cho thấy con trai phát triển tính dục bình thường.

Giai đoàn này là giai đoạn nhạy cảm nhất của trẻ, vì vậy cha mẹ cần nhẹ nhàng tâm sự và làm bạn cùng con để giúp trẻ định hướng và giải quyết những vấn đề của mình, tránh sự việc xấu xảy ra. Giải thích cho con hiểu rằng hiện tượng này xảy ra với tất cả mọi cậu bé, cô bé khi đến tuổi dậy thì trên khắp thể giới, và rằng nó sẽ chấm dứt khi con lớn lên.

Trương Hà (tổng hợp)